Een burn-out, het is nogal wat: een totale shut-down van je lijf. Die wil niet meer meewerken. Die wil niet meer doen wat jij met je hoofd bedacht hebt dat goed voor je is. Je hebt te lang op de overlevingsstand gestaan. Je hebt met je hoofd keuzes gemaakt, volgens wat zou moeten, volgens de norm, volgens anderen, volgens verwachtingen.
Je lijf is heel wijs. Die weet prima wat wel en niet goed voor jou is. Je wordt niet voor niks stilgezet. Je mag opnieuw leren voelen. Je mag opnieuw leren vertrouwen op jezelf. Je mag opnieuw leren luisteren naar dat stemmetje in jezelf dat je al eerder wilde behoeden voor zo’n totale shut-down. Want die was er wel, maar dat heb je gedempt.
Dus hoe kun je dit nou voorkomen, zo’n burn-out of de mildere vorm ervan: overspannenheid? Nou het antwoord zit ‘m al in de woorden… overspannen of burn-out. Je hebt de spanning te lang en te hoog laten oplopen, tot je potje overkookt.
Naar jezelf luisteren
Het antwoord is dan ook bewustwording, meer aandachtigheid voor je gemoedstoestand, voor dat wijze stemmetje. Hoe voel ik me nu? Gespannen of ontspannen? En hoe gespannener je je voelt, hoe meer het nodig is om te gaan zitten en voelen in plaats van door te hollen. Hoe meer tijd je nodig hebt. Al is de neiging vaak het tegenovergestelde: doorhollen. Punt is dat je dan alleen helemaal niets voelt. Niets waarneemt. Laat staan dat je anders kunt handelen. Je hebt geen keuze.
Vergelijk het maar met op de snelweg rijden, als je met 120 km per uur rijdt, dan neem je niet veel waar, je moet niet gaan vragen hoeveel koeien er in het weiland stonden dat je passeerde. Dat kun je onmogelijk hebben waargenomen. Met 50 km per uur zie je al heel veel meer, puur omdat je langzamer gaat. Je kunt dan meer aandacht voor je omgeving hebben omdat je meer tijd hebt om alles waar te nemen. En als je in een file rijdt kun je nog meer zien. Punt is natuurlijk wel dat je je aandacht erop moet richten, want anders zie je nog steeds niets.
Hoe voel je je?
Maar gelukkig kun je aandacht trainen, net als dat je in de sportschool je spieren traint. Aandacht is ook een soort spier. Je zou kunnen beginnen met elke dag als je opstaat eens toetsen bij jezelf hoe je je voelt. ‘Voel ik me gespannen of ontspannen?’ is de simpele vraag die je jezelf kunt stellen. En als je antwoord ‘gespannen’ is, kun je iets gaan doen wat je ontspant. Voel wat goed is voor je. Je weet vast wel iets te bedenken: wandelen of hardlopen, schrijven, op een terrasje zitten, mediteren, fietsen, muziek maken, wat voor jou werkt.
Als je haast hebt, ga dan zitten…
Ze zeggen niet voor niks: als je haast hebt, ga dan zitten… hoe tegennatuurlijk dat op dat moment soms ook voelt, dat is wel het beste wat je kunt doen. Ik weet dit uit eigen ervaring, ik was al jong overspannen in m’n werk, ben een aantal keren zes weken uit de running geweest. Gelukkig trok ik op tijd aan de bel en ben ik nooit in een burn-out terechtgekomen. Ook later in m’n ondernemerschap heb ik geregeld over-spanning gevoeld. Ik wilde het namelijk allemaal perfect doen, succesvol zijn en altijd maar nuttig bezig zijn. Mijn grootste levensles is dat ik zodra ik dit weer voel gebeuren, dat ik bewust mezelf vertraag, ik ga als het ware ‘filerijden’ en écht goed voelen hoe het met me is, zodat ik voel wat ik nodig heb en mezelf dat geef. Ik heb namelijk altijd een keuze. En jij ook!
